Беларуская кухня мае даўнюю гісторыю. Самабытныя стравы, якія дайшлі да нас з глыбіні стагоддзяў, сведчаць аб рацыянальнасці, эканамічнасці і разнастайнасці харчавання нашых продкаў.
Вядома, сучасная беларуская кухня вельмі адрозніваецца ад старажытнай. З'явіліся новыя прадукты, змяніліся ўмовы жыцця. Але кулінарныя прыхільнасці беларусаў, асабліва на вёсцы, захоўваюць нацыянальную самабытнасць. Гаспадыні яшчэ памятаюць і ўжываюць бабуліны рэцэпты разнастайных полівак, запяканак, бліноў, аладак.
Прапануем вам знаёмства з кулінарнымі прыхільнасцямі нашых продкаў.
Бабка
Сырую абабраную бульбу дзёрлі на тарцы. Атрыманую масу клалі ў чыгунок, запраўлялі салам, салілі і ставілі ў печ. Некаторыя дабаўлялі тлушч, смятану, крышылі цыбулю, сыпалі пшано, манку, убівалі яйкі. Ужывалі з малаком, смятанай. ( в.Чарнаручча)
Бульба маладая
Абабраную маладую бульбу варылі ў падсоленай вадзе. Затым адцэджвалі, залівалі яйкам, узбітым на малацэ, запякалі у печы, духоўцы. Дабаўлялі цыбулю, кроп. ( в.Чарнаручча)
Бульба тушаная
Абабраную сырую бульбу крышылі, дабаўлялі падраную на тарцы моркву, крышылі цыбулю, складвалі ў чыгун, запраўлялі салам або маслам, дабаўлялі малако ці вяршкі. Ставілі ў печ. ( в. Палыкавічы)
Бульбяныя клёцкі
Абабраную сырую бульбу цёрлі на тарцы, добра сцэджвалі, каб атрыманая маса была сухой. З гэтай масы рабілі галушкі ў выглядзе невялікіх круглых шарыкаў. Кідалі ў закіпеўшую ваду. Яны абварваліся. Ваду сцэджвалі і залівалі малаком.( в.Чарнаручча)
Дранікі
Абабраную сырую бульбу дзёрлі на тарцы. У атрыманую масу дабаўлялі крыху мукі (можна і без яе), соль, убівалі яйка і пяклі на тлушчы або на алеі. Ужывалі са смятанай. (в.Чарнаручча)
Калдуны
Сырую бульбу цёрлі на тарцы, адцэджвалі праз марлю. З атрыманай масы рабілі шарыкі, іх начынялі мясам. На патэльні падсмажвалі, складвалі іх у чыгунок і ставілі ў печ. (в.Палыкавічы)
Тоўчанка
Абабраную бульбу варылі у падсоленай вадзе, таўклі таўкачом і заскварвалі або дабаўлялі малако і масла. (в.Чарнаручча)
Бліны
Добра прасеяную муку замешвалі на сываратцы, дабаўлялі соль, соду. Цеста налівалі драўлянай лыжкай на патэльню вялікімі блінамі або маленькімі аладкамі. Выпякалі у печы. (в.Чарнаручча)
Дзягно
Каноплі таўклі ў ступе, прасеяную муку разводзілі ў невялікай колькасці вады, затым варылі кулеш. Давалі яму астыць, злівалі да гушчы, вылівалі ў міску. Саладзілі і макалі аладкі. (в.Рамшына)
Зацірка
Жытнюю або пшанічную муку заціралі з вадой. Атрыманыя рваныя кавалачкі цеста засыпалі у каструлю з варам, потым забельвалі малаком. Варылі на невялікім агні, перыядычна памешваючы. ( в. Палыкавічы)
Камы
Сушылі каноплі, таўклі ў ступе. Атрыманую масу прасейвалі праз рэшата, дабаўлялі цыбулю. Рабілі невялікія шарыкі, елі сырымі. (в. Рамшына)
Кулеш
Прасеяную жытнюю муку разводзілі у невялікай колькасці вады, затым заварвалі і даводзілі да кіпення. Затым кулеш астываў, стаяў і падкісаў. (в.Чарнаручча)
Наліснікі (блінчыкі)
Муку замешвалі на свежым малацэ. Дабаўлялі яйка, соль, крыху цукру. Усе гэта размешвалі да рэдкага цеста і пяклі на патэльні блінцы. Іх начынялі тварагом, згортвалі ў трубку або складвалі ўчацвёра, зверху клалі масла і пяклі на патэльні або ставілі ў печ. ( в.Чарнаручча)
Пячэнне
Цеста замешвалі на малацэ або на сываратцы. Дабаўлялі яйкі і соду. Затым цеста раскачвалі, наразалі наўкос у выглядзе няправільных ромбаў і пасыпалі цукрам. Пяклі іх на патэльні або блясе ў гарачай печы.
Сырнікі
Замешвалі тварог, яйкі, муку і цукар да густаватага цеста. Затым у руках рабілі невялікія кругленькія аладачкі і пяклі на алеі на патэльні. (в.Чарнаручча)
Хрушчы
Цеста расчынялі на кіслым малацэ. У цеста дабаўлялі соду, яйкі, тлушч, цукар. Цеста раскатвалі, рэзалі і пяклі на патэльні. Зверху пасыпалі хрушчы цукрам. (в. Палыкавічы)
Бліны амлетныя
Муку замешвалі на свежым малацэ, дабаўлялі як мага больш сырых яек, соль. Усё гэта размешвалі да рэдкага цеста і пяклі блінцы на патэльні ў невялікай колькасці тлушчу ці масла. Складывалі ў некалькі разоў і елі з малаком. (в. Палыкавічы)
Масла
Смятану злівалі ў драўляную бойку і збівалі яе. Каб хутчэй збівалася смятана, іншы раз адтаплівалі яе ў печы, затым з ператопленай смятаны збівалі масла. Змывалі яго некалькі разоў вадой, каб лепей масла захоўвалася, падсалівалі яго, перакладалі ў міску. (в. Палыкавічы)
Сыр
Малако адтаплівалі ў печы ў гладышах, затым ставілі, каб ахладзілася. Тады злівалі яго ў палатняныя мяшочкі, каб сцякла сываратка. Пасля ўсяго гэтага клалі пад гнёт (камень) – атрымліваўся сыр. (в. Палыкавічы)
Суп малочны з морквы
Моркву націралі на тарцы ці рэзалі маленькімі кавалачкамі, варылі ў печы ў чыгунку, падсаліўшы крыху, затым ваду злівалі, забельвалі малаком, даводзілі да кіпення. (в. Палыкавічы)
Яешня-калатуха
Сырыя яйкі салілі, узбівалі іх з невялікай колькасцю мукі. Сумесь паступова разводзілі з малаком. Затым вылівалі яе на добра змазаную тлушчам патэльню і запякалі ў печы да залацістага колеру. (в. Чарнаручча)
Шкваркі з цыбуляй
Сала наразалі на прадаўгаватыя лустачкі і скварылі яго на невялікім агні да выдзялення тлушчу. Дабаўлялі нарэзаную цыбулю і румянілі да светла-залацістага колеру. Елі з хлебам, блінамі, бульбай. (в. Чарнаручча)
Вантрабянка
Адварвалі галавізну, лёгкія, пячонку, сэрца, ныркі. Усё здрабнялі, дабаўлялі крышачку сала, прыпраўлялі часнаком, перцам, кмінам. Усё перамешвалі і начынялі тоўстыя свіныя кішкі або трыбух (страўнік). Зноў варылі, потым каб вантрабянка застыла і спрасавалася, некалькі дзён трымалі пад гнётам. (в. Чарнаручча)
Крывянка
Каўбаса са свежай свіной крыві. Адварвалі крупы пярловыя, грэчку ці яічныя. Дадавалі тлушч, падсмажаныя крышанчыкі сала, прыпраўлялі, салілі, улівалі кроў. Перамешвалі і набівалі свіныя кішкі, канцы якіх завязвалі суровай ніткай. Потым абварвалі на слабым агні, ці падпякалі на спецыяльных бляхах. Захоўвалі крывянку ў халодным месцы. (в. Чарнаручча)
Каўбаса
Мяккае мяса са свіных лапатак, шыі, рабрынак дробна рэзалі, дабаўлялі крышаначкі сала, прыпраўлялі часнаком, кропам, каляндраю, кмінам. Салілі ў меру, на смак. Змешвалі і набівалі ім тонкія свіныя кішкі, добра ачышчаныя і прамытыя. (в. Чарнаручча)
Халадзец
Свіныя ногі, вушы, хвасты, замачывалі ў халоднай вадзе на 3 гадзіны. Затым клалі ў чыгунок, залівалі вадой, дабаўлялі ліст лаўровы, перац, пасалілі і варылі ў печы да гатоўнасці. Вынятае мяса з булёна аддзялялі ад касцей, дробна рэзалі, раскладалі ў місы, дабаўлялі дробна парэзаны часнок і залівалі працэджаным гарачым булёнам. Місы ставілі ў халоднае месца для застывання. (в. Рагозна)
Халаднік
Сываратку развадзілі кіпячонай вадой, дабаўлялі ў яе звараныя і парэзаныя маленькімі квадратнымі кавалачкамі ці саломкай чырвоныя буракі , свежыя гуркі, мелка нарэзаны кроп, зялёную цыбулю, салілі. У прыгатаваны халаднік дабаўлялі парэзанае зваранае яйка і запраўлялі смятанай. (в. Чарнаручча)
Капуста кіслая
Пашынкаваную кіслую капусту, свіныя рэбры ці косці лажылі ў чыгунок, залівалі вадой, салілі і варылі да гатоўнасці ў печы. Елі з хлебам, ці са смятанай. (в. Палыкавічы)